Gdzie ująć kredyt w rachunku bieżącym

Prezentacja ujemnych środków pieniężnych nie jest prawidłowa. Z samej definicji aktywów wynika, że nie mogą mieć one wartości ujemnej. Zgodnie bowiem z art. 3 ust. 1 pkt 12 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości aktywa to kontrolowane przez jednostkę zasoby majątkowe o wiarygodnie określonej wartości, powstałe w wyniku przeszłych zdarzeń, które spowodują w przyszłości wpływ do jednostki korzyści ekonomicznych. Sama ta definicja wyklucza wartość ujemną, bo taka nie przyniesie przecież korzyści ekonomicznych. Taka prezentacja zdarza się jednak często, ponieważ ujemne saldo na rachunku bankowym wynika z zaciągniętego w tym rachunku kredytu obrotowego (tzw. wykorzystanie linii kredytowej). Jest to zgodnie z art. 3 ust 1 pkt 20 ustawy o rachunkowości zobowiązanie, czyli wynikający z przeszłych zdarzeń obowiązek wykonania świadczeń o wiarygodnie określonej wartości, które spowodują wykorzystanie już posiadanych lub przyszłych aktywów jednostki.

Często zdarza się, że na podstawie informacji z wyciągu bankowego jednostki ujmują wprost w bilansie saldo zobowiązania na koncie „Rachunek bankowy”, zapominając, iż jeśli na koniec okresu saldo jest kredytowe, to powinno być prezentowane w pasywach bilansu. Natomiast wprowadzając bilans otwarcia (otwarcie ksiąg rachunkowych powinno zgodnie z art. 12 ust. 1 ustawy o rachunkowości nastąpić w ciągu 15 dni od początku nowego roku obrotowego), należy zadbać, aby stan konta księgowego był zgodny z informacjami zawartymi na wyciągu bankowym. Należy to zweryfikować – dokonując tzw. ostatecznego otwarcia ksiąg, które zgodne z art. 12 ust. 4 ustawy o rachunkowości nastąpić powinno w ciągu 15 dni od dnia zatwierdzenia sprawozdania finansowego, jednocześnie z ostatecznym zamknięciem ksiąg za poprzedni rok. Przypomnijmy, że roczne sprawozdanie finansowe jednostki podlega zatwierdzeniu przez organ zatwierdzający nie później niż w ciągu 6 miesięcy od dnia bilansowego. Dlatego też sprawozdanie finansowe jednostki, której rok obrotowy jest zgodny z rokiem kalendarzowym i zakończył się 31 grudnia 2017 r., powinno zostać zatwierdzone najpóźniej do 30 czerwca 2018 r.

Czego nie widać w księgach…

Warto wskazać też, że kredyt odnawialny, potocznie zwany linią kredytową, nie powoduje otwarcia nowego rachunku kredytowego. Bank ustala jedynie w rachunku bieżącym kwotę dodatkowych środków do wykorzystania. Odbywa się to w ramach przyznanego limitu zadłużenia na tym rachunku. Bank, przyznając taki kredyt, wyraża zgodę na występowanie salda ujemnego w rachunku bieżącym. Kredyt w rachunku bieżącym nie podlega odrębnej ewidencji księgowej. Kwota przydzielonego limitu kredytowego nie stanowi bowiem aktywów w postaci środków pieniężnych jednostki. Wykorzystanie kredytu powoduje jedynie powstanie ujemnego stanu konta „Rachunek bieżący”, informującego o faktycznym zadłużeniu jednostki wobec banku z tytułu udzielonego jej kredytu odnawialnego.

Samego limitu zadłużenia, jak i podwyższenia tego limitu nie ujmuje się w księgach rachunkowych.

…a co się wykazuje

Do ewidencji księgowej wprowadza się jedynie operacje dotyczące uruchomienia kredytu w rachunku bieżącym i potem jego wykorzystania. Zwykle pierwszą operacją jest prowizja pobrana przez bank za przyznanie kredytu. Ponadto ewidencji księgowej podlegać będą operacje związane z wykorzystaniem kredytu oraz pobrane przez bank odsetki od wykorzystanej w określonym czasie kwoty kredytu. Na mocy art. 42 ust. 3 ustawy o rachunkowości prowizję związaną z zaciągniętym kredytem w rachunku bieżącym oraz odsetki pobrane od kwoty wykorzystanego kredytu zalicza się do kosztów finansowych i ujmuje bezpośrednio na koncie „Koszty finansowe”. [przykład] Nie ma potrzeby na koniec okresu przeksięgowywania salda kredytu na odrębne konto „Kredyty bankowe”.

Jeśli zatem jest kredyt w rachunku bankowym (a jednostka nie ma innych kont rachunków bieżących i kasy), w bilansie pozycja aktywów „Środki pieniężne w kasie i na rachunkach bankowych” powinna mieć wartość 0,00 (lub wyższą, jeśli były pieniądze w kasie lub na innych rachunkach), a zobowiązanie kredytowe należy pokazać w pozycji „Kredyty i pożyczki w ramach krótkoterminowych zobowiązań od pozostałych jednostek” w pasywach bilansu – w pozycji B.III.3 lit. a) „Zobowiązania krótkoterminowe wobec pozostałych jednostek – kredyty i pożyczki”. Należy też pamiętać, że w bilansie wykazuje się kwotę faktycznego zadłużenia, a nie kwotę przyznanego limitu. ©℗

przykład

Po podpisaniu umowy ©℗

Spółka A podpisała umowę na linię kredytową. Prowizja za jej udzielenie to 1500 zł. Spółka zapłaciła 2800 zł dostawcy wykorzystując linię kredytową. Odsetki za bieżący okres wyniosły 38 zł.

Objaśnienia:
1. WB pobranie prowizji przez bank za udzielenie kredytu:

• Wn Koszty finansowe 1500 zł;
• Ma Rachunek bankowy 1500 zł.

2. WB zapłata dostawcy zobowiązania:

• Wn Rozrachunki z dostawcami 2800 zł;
• Ma Rachunek bankowy 2800 zł.

3. WB naliczenie i pobranie odsetek przez bank:

• Wn Koszty finansowe 38 zł;
• Ma Rachunek bankowy 38 zł.

4. WB wpływ środków pieniężnych od odbiorcy i zaliczenie ich na poczet spłaty kredytu 2000 zł:

• Wn Rachunek bankowy 2000 zł;
• Ma Rozrachunki z odbiorcami 2000 zł.

Saldo zobowiązania wykazane na wyciągu bankowym i prezentowane w pozycji B.III.3 lit. a) „Zobowiązania krótkoterminowe wobec pozostałych jednostek – kredyty i pożyczki” to 2338 zł.

Podstawa prawna

Art. 3 ust. 1 pkt 12, art. 3 ust. 1 pkt 20 i załącznik nr 1 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 395 ze zm.).