Cyfryzacja w Polsce – sukcesy i wyzwania

Piotr Mieczkowski, dyrektor zarządzający, fundacja Digital Poland

Cyfryzacja odgrywa kluczową rolę w kształtowaniu nowoczesnego społeczeństwa, a Polska w ostatnich latach dynamicznie rozwijała ten obszar w wybranych zastosowaniach i sektorach. Od nowoczesnych usług publicznych po innowacyjne rozwiązania w sektorze bankowym – wszędzie tu Polska osiąga znaczące sukcesy, które realnie poprawiają jakość życia obywateli i konkurencyjność naszej gospodarki. Jednak nadal występują pewne niedociągnięcia w cyfryzacji, takie jak brak pełnego pokrycia kraju infrastrukturą telekomunikacyjną czy niski poziom kompetencji cyfrowych Polaków. Wymagają one podjęcia konkretnych działań, aby Polska mogła w pełni wykorzystać potencjał technologii.

Z cyfryzacją usług publicznych jest u nas coraz lepiej

Polska w ostatniej dekadzie dokonała dużego skoku w cyfryzacji administracji. Najbardziej rozpoznawalnym rozwiązaniem jest aplikacja mObywatel, która umożliwia dostęp do cyfrowych wersji dokumentów, takich jak: dowód osobisty, prawo jazdy czy legitymacja ucznia. Z czasem zyskała także dodatkowe funkcje, takie jak sprawdzenie historii pojazdu, punktów karnych czy możliwość złożenia wniosku o dowód osobisty czy paszport. Intuicyjność i stosunkowo szeroki zakres usług sprawiają, że cieszy się ona rosnącą popularnością.

Drugim filarem sukcesu e-administracji było wdrożenie węzła krajowego oraz unowocześnienie Profilu Zaufanego. To centralny mechanizm logowania do usług publicznych. Dzięki świetnej współpracy z sektorem prywatnym można go dziś założyć zdalnie np. przez system bankowy. Dzięki niemu Polacy mogą rozliczać podatki, składać wnioski czy podpisywać dokumenty online. W 2024 r. liczba jego użytkowników przekroczyła dziesiątki milionów, co pokazuje, jak głęboko zakorzenił się w codziennym życiu.

Na horyzoncie pojawia się również Krajowy System e-Faktur (KSeF), który w pierwszej połowie 2026 r. umożliwi wystawienie elektronicznych faktur. Ułatwi to przedsiębiorcom obieg dokumentów, zwiększy transparentność i ograniczy oszustwa podatkowe oraz ograniczy szarą strefę. Istotnym rozwiązaniem jest też Platforma Rejestrów Sądowych (PRS), która usprawnia dostęp do danych o podmiotach gospodarczych i przyspiesza procesy rejestracyjne.

Sektor bankowy wśród liderów cyfryzacji

Polska bankowość cyfrowa od lat plasuje się w światowej czołówce. Banki takie jak: PKO Banki Polski, mBank czy ING Bank Śląski, oferują nowoczesne aplikacje mobilne, umożliwiające nie tylko przelewy czy obsługę konta, lecz także inwestowanie, wnioskowanie o kredyty czy korzystanie z systemu płatności Blik. Ten krajowy fintech, będący partnerstwem siedmiu podmiotów, w tym Mastercard, stał się symbolem innowacyjności i jest wykorzystywany przez miliony użytkowników w sklepach, internecie i do transakcji na telefon.

Polska należy również do liderów w zakresie transakcji bezgotówkowych. Według NBP w 2024 r. znaczną część płatności w kraju realizowano bezgotówkowo. Terminale zbliżeniowe są dostępne nawet w małych punktach handlowych, a płatności mobilne stały się standardem. Sukcesem okazał się program realizowany przez fundację Polska Bezgotówkowa oraz Ministerstwo Finansów.

Nadal mamy jednak wiele do zrobienia

Jeśli jednak spojrzeć na to, co mamy do zrobienia, lista jest wciąż długa. Chociażby rozwój sieci 5G przebiega wolniej, niż zakładano. Historycznie przedłużające się aukcje częstotliwości i spór wokół krajowego systemu cyberbezpieczeństwa sprawiają, że Polska pozostaje w tyle za liderami UE. Nadal brakuje też dobrego zasięgu wzdłuż głównych szlaków kolejowych czy drogowych. Można być też pewnym, że Polska nie osiągnie celów cyfrowej dekady do 2030 r. i nie wszyscy Polacy będą mieć dostęp do superszybkiego internetu. Dodatkowo, co wykazał ostatni raport NIK, Polska jest jedynym krajem w UE, w którym nie działa cyfrowa łączność dla służb mundurowych (ang. PPDR), co w czasach wojny w Ukrainie sprawia, że nasz kraj znajduje się w bardzo niekomfortowej sytuacji.

Jeszcze więcej do zrobienia mamy na polu kompetencji cyfrowych. Według raportu DESI Polska plasuje się poniżej średniej UE pod względem umiejętności cyfrowych obywateli. Starsze pokolenia często mają trudności z korzystaniem z usług online, co prowadzi do wykluczenia cyfrowego. Podobnie nie najlepiej jest u nas z liczbą specjalistów ICT, których jest ok. 4,3 proc. – poniżej średniej unijnej wynoszącej ok. 5%.

Jeszcze do września 2025 r. nikt centralnie nie koordynował cyfryzacji w Polsce. Dlatego rozwija się ona fragmentarycznie – każde ministerstwo wdraża własne rozwiązania, co skutkuje powielaniem projektów i problemami z interoperacyjnością. Brakuje centralnego ośrodka odpowiedzialnego za spójną strategię cyfryzacji państwa. Mamy zatem Aplikacje Krytyczne, CeZ, COI czy Agro Aplikacje.

Podobnie nie najlepiej jest u nas z ucyfrowieniem małych i średnich firm. Rzadziej korzystają one z narzędzi takich jak ERP czy CRM. Brak środków, wiedzy i wsparcia powoduje, że pozostają one znacząco w tyle za dużymi firmami, co obniża ich konkurencyjność.

Mimo że nasz system bankowy obecnie jest nowoczesny, to możemy stracić naszą znaczącą przewagę. Urząd Komisji Nadzoru Finansowego zachowuje ostrożne, wręcz restrykcyjne podejście do rynku kryptowalut i zdecentralizowanych finansów (ang. DeFi). Restrykcyjne podejście do wdrożenia rozporządzenia MiCA i brak jasnych ram prawnych utrudnia rozwój projektów blockchainowych w Polsce – są one wyjątkiem, a nie regułą. W rezultacie Polska ryzykuje utratę konkurencyjności wobec globalnych graczy, którzy szybciej adaptują nowe technologie.